Word lid
uitgelicht
collectie-stuk
Veere
Auteur(s) op 24 maart 2023
Trefwoord(en) ,
Discipline(s)

Terug naar Rederijkers in Zeeland

Rederijkerskamers in Veere

De Blauwe Acolye / Sint Anna’s Kinderen

Zinspreuk: ?
Patroonheilige: H. Anna
Vroegste bronvermelding: 1495
Laatst bekende bronvermelding: 1530
Geschiedenis:

De Veerse kamer Sint Anna’s kinderen werd voor het eerst vermeld in de Middelburgse stadsrekening voor 1494/5.
Het waren waarschijnlijk leden van dezelfde kamer die in 1515 en 1519 optraden in de Middelburgse Sint Pieterskerk. In augustus 1517 traden de Veerse rederijkers in Middelburg op toen de koning daar was, ze ontvingen daarvoor wijn. Het Sint Annagilde volgde, in een orde op de processie van het begin van de zestiende eeuw als tiende gilde. De kamer kreeg in 1517 een vergoeding voor het opstellen van zeven stellages waarop ze bij de jaarlijkse Veerse ommegang de zeven blijdschappen van Maria had getoond (overigens kan dit ook Missus Scholieren zijn geweest). Het gilde bezat (voor 1530?) een altaar in de Grote Kerk te Veere, tussen de kapel van de kuipers en die van de schutters van Sint Sebastiaan in.

In 1530 worden Sint Anna’s kinderen en Missus Scholieren samengevoegd door Adolf van Bourgondië.

Bronnen

Repertorium rederijkerskamers DBNL:
De Blauwe Acolye / Sint Anna’s Kinderen: BEKIJK BRONNEN OF GESCHIEDENIS

De Witte Lelyen / Missus Scholieren

Zinspreuk: ?
Patroonheilige: Maria/Onze Lieve Vrouwe Boodschap?
Vroegste bronvermelding: 1530
Laatst bekende bronvermelding: ?
Geschiedenis:

Een Veerse kamer kreeg in 1517 een vergoeding voor het opstellen van zeven stellages waarop ze bij de jaarlijkse Veerse ommegang de zeven blijdschappen van Maria had getoond (dit kan ook Sint Anna’s Kinderen zijn geweest).

Van de Veerse kamer Missus Scholieren is niets meer bekend dan dat ze op 3 juni 1530 door Adolf van Bourgondie met Sint Anna’s kinderen werd samengevoegd onder de naam Missus Scholieren. De kamer kreeg een nieuwe zinspreuk. Na 1530 werden de twee oude namen nog door elkaar gebruikt voor dezelfde kamer. Mogelijk was Missus Scholieren een door Adolf van Bourgondie, of het stadsbestuur, ingestelde kamer. Ze was zeker jonger dan Sint Anna’s kinderen.

Bronnen

Repertorium rederijkerskamers DBNL:
De Witte Lelyen / Missus Scholieren: BEKIJK BRONNEN OF GESCHIEDENIS

De Witte Lelie en Blauwe Acolye / Missus Scholieren

Zinspreuk: In reynder jonsten groeijende
Patroonheilige: Onze lieve Vrouwe Boodschap, feestdag 25 maart
Vroegste bronvermelding: 03-06-1530
Laatst bekende bronvermelding: 23-08-1796 1
Blazoen:

Geschiedenis:
In 1530 voegde Adolf van Bourgondië de twee Veerse kamers samen onder een nieuwe zinspreuk en een nieuwe patrones, maar onder de oude namen en de oude bloemen in het blazoen. De kamer trad onder beide namen op. Ze vervulde vanaf de zestiende eeuw een rol bij processies en intochten van de Veerse heren. Zo traden ze op in 1542 bij de huldiging van Maximiliaan van Bourgondie en in 1581 bij de intrede van Willem van Oranje als markies van Veere. De kamer kreeg in 1608 een nieuwe gildenbrief van de Veerse magistraat. In het begin van de zeventiende eeuw vergaderde de kamer op het stadhuis. Bij de verbouwing van het Veerse stadhuis eind 16e eeuw werd er ook gewerkt aan de retoricakamer. In 1628 moesten ze wijken, hun kamer werd toen ingericht als weeskamer en zij verhuisden naar de bovenkamer van het Vleeshuis. Ze waren er ‘wel hondert jaren voor desen herwaerts’ bijeengekomen. In het zuiderbovenraam van de kamer bevond zich een gebrandschilderd raam met afbeelding van de aankondiging van de geboorte van Jezus (zie afbeelding).

De eerste Mei 1549 was de kamer te Middelburg. Ook in de zeventiende eeuw trad ze enkele malen buiten Veere op, maar haar activiteiten lagen minder buiten en meer binnen Veere. Wel was Missus Scholieren in 1629 te Haarlem en in 1641 en 1672 te Vlissingen. Ze woonde daarna geen rederijkersfeesten meer bij.

Ketting met schild van ‘Missus Scholieren’ uit Veere.

Keten van de rederijkerskamer te Veere
Deze keten werd gedragen door de voorzitter van de rederijkerskamer van Veere, Missus Scholieren. Omschrijving: Keten van verguld zilver. Aan de uit dubbele, gedraaide schakels bestaande ketting, hangt het ruitvormig draagteken met een gegraveerde voorstelling van de Aankondiging. Tussen Maria en de engel een vaas met leliën, waaromheen een banderolle met het opschrift: ‘In reinder jonste groeiende’. Onder de vaas op een voetstuk de letters: A.B.C.D. Aan drie punten van het draagteken een peervormig aanhangsel; aan de top een oog met ring, waardoor de ketting is gehaald. 2 De datering is ca. 1530 en de maker is vermoedelijk een smid uit Veere. Deze ketting is een van de oudste rederijkersketens die bewaard is gebleven.
Enkele opmerkingen: de weergegeven zinspreuk is niet geheel correct weergegeven, de juiste beschrijving is ‘In reinder jonsten groeiende’. Bij de weergegeven bloemen is ook de akelei te herkennen.

Schild van ‘Missus Scholieren’ uit Veere.

Downloads

Inhoud van de tragikomedie De Beklaaglyke Dwang(1648) van Isaac de Vos. De kamer van Veere had dit stuk in 1660 op haar repertoire.

Bronnen

Repertorium rederijkerskamers DBNL:
De Witte Lelie en Blauwe Acolye / Missus Scholieren: BEKIJK BRONNEN OF GESCHIEDENIS

1. ZA 2515-06, Rekeningenboeken bijlagen 1740-1795, laatste biljet.
2. Rijksmuseum te Amsterdam: Keten van de rederijkerskamer te Veere, object BK-NM-8296.

Laatst bewerkt 24 maart 2023

terug naar Rederijkers in Zeeland

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *