Schenkingen: penning en zes rijwielbelastingplaatjes

14 juli 2023

De omvangrijke penningencollectie van het KZGW kende ook deze maand weer een uitbreiding.

Dit keer dankzij twee schenkingen: (1)  een penning naar aanleiding van het 55-jarig jubileum en tegelijkertijd de opheffing van de Numismatische Kring Zeeland (NKZ), geschonken door onze conservator Rien Sanderse en (2) zes rijwielbelastingplaatjes uit de periode 1924-1941, geschonken door J.A. Deurloo uit Koudekerke.

NKZ
Op 2 mei 2023 is helaas een einde gekomen aan het bestaan van de Numismatische Kring Zeeland (NKZ). Niet direct vanwege een tekort aan leden, maar vanwege een euvel waar veel verenigingen tegenwoordig mee kampen: een tekort aan actieve leden die een bestuursfunctie willen vervullen. De vereniging is opgericht in 1968, in navolging van diverse initiatieven elders in het land. Enige tijd is de Zeeuwse kring zelfs de grootste van Nederland geweest. Tot de georganiseerde activiteiten behoorden ruilavonden, keuringen, lezingen en onderlinge veilingen. Ook  werd maandelijks een blad verspreid onder de leden. Bovendien zijn bij jubilea van de kring penningen uitgegeven.

Nog in 2022 heeft het Zeeuws Genootschap een penning ontvangen van de oud-burgemeester van Middelburg Chris Rutten, die deze heeft gemaakt in opdracht van de NKZ om gelden in te zamelen voor de herbouw van de Middelburgse synagoge. De vereniging heeft 55 jaar lang zijn rol vervuld onder de Zeeuwse munt- en penningverzamelaars, reden voor het aftredende bestuur om de overgebleven gelden te besteden aan de uitgave van een penning voor de huidige leden die dat jubileum herdenkt. Natuurlijk mag deze penning niet ontbreken in de collectie van het KZGW. Schenking van de conservator Rien Sanderse.

Schenking: zes rijwielbelastingplaatjes

Recentelijk heeft J.A. Deurloo uit Koudekerke het Zeeuws Genootschap een set van zes rijwielbelastingplaatjes geschonken. Deze plaatjes waren bewijs van betaling van de belasting op fietsen en waren bedoeld om bevestigd te worden op de stuurstang van de fiets.

Deze belasting is ingevoerd in 1924 als een van de maatregelen van minister Colijn om de benarde financiële positie van de Rijksfinanciën te versterken. Voor elke fiets moest bij het postkantoor het metalen plaatje worden aangeschaft voor ƒ 2,50, dat geldig was van augustus tot augustus van het volgende jaar. Werklozen konden een gratis exemplaar krijgen, maar daarin werd ter herkenning een gat geponst. De grootte van dat gat wijzigde per jaar. Op zondag mocht niet worden gefietst met een fiets voorzien van zo’n plaatje.

Er was bij de bevolking veel ophef over deze belasting. Bij de invoering was er een grote groep mensen die uit protest naast hun fiets (zonder plaatje) gingen lopen. De verplichting was immers alleen voor fietsen die daadwerkelijk werden gebruikt om op te fietsen. In 1941 is de belasting door de Duitse bezetter afgeschaft in een poging om hun populariteit bij de bevolking te vergroten.

Voor het ontwerp van het plaatje waren de beste ontwerpers van hun tijd aangetrokken. Voor de periode tussen 1924 en 1933 was dat de bekende Art-Deco ontwerper Chris van der Hoef, tussen 1934 en 1936 W.J. Rozendaal en tussen 1937 en 1940 was dat J.C. Wienecke. Chris Agterberg ontwierp het laatste plaatje voor de periode 1940-1941. Mede doordat deze kunstenaars hun naam eraan verbonden, zijn de plaatjes nu een populair verzamelobject.

De schenking bestaat uit twee plaatjes voor de periode 1933-1934, een voor 1934-1935, een voor 1938-1939 en twee voor 1939-1940.