Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen

Nieuwe editie Tijdschrift Zeeland maart 2023

10 maart 2023

Klik voor de jaargangen 1991-2018

Tijdschrift Zeeland is met ingang van dit eerste nummer van 2023 ingrijpend vernieuwd. Het is wat groter van formaat (A4) dan u gewend bent. Zo is er meer ruimte voor mooie beelden. En is ook de leesbaarheid vergroot, letterlijk: we hebben de leesletter van de artikelen in het blad wat forser gemaakt. Verder heeft de vormgeving een opfrisbeurt ondergaan, met het doel om wat er te lezen valt nog aantrekkelijker te maken. Inhoudelijk varen we een gerichte koers, met in elk nummer een dossier waarin enkele artikelen over één thema zijn opgenomen.

In deze aflevering hebben de dossierverhalen te maken met de hulpverlening meteen na de verwoestende watersnood in de nacht van zaterdag 31 januari op zondag 1 februari 1953. Kees Slager, schrijver van het inmiddels iconische boek ‘De ramp’, schetst hoe brandweerlieden, vissers, burgers en militairen snel in actie kwamen. Nog maar nauwelijks hersteld van alle oorlogsschade werd er nationaal maar liefst 137,8 miljoen gulden ingezameld. ‘Beurzen open, dijken dicht’, die slogan werkte.

Lotte Jensen, hoogleraar Nederlandse cultuur- en literatuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, beschrijft de genereuze Deense hulp. ‘Hollands-Hjaelpen’, zo werd de campagne genoemd. Haar Deense opa Jensen was nauw bij de hulpacties betrokken. Dichter bij huis kwamen in Yerseke de vissers meteen in actie om mensen in de overstroomde gebieden te redden.

Anneke Jumelet, zelf vissersdochter, zorgt dat de namen van de redders niet vergeten worden. Ook huisartsen en medisch specialisten stonden paraat, ze deden te midden van water en chaos hun artseneed gestand. Corine Nijenhuis beschrijft in haar boek ‘Een nieuwe tijd – Zeeland na de ramp’ hoe de watersnood een keerpunt was. Chiel Jacobusse beschrijft hoe littekens in het landschap pareltjes van de natuur werden. Ook de rubriek met ‘Schatten’ uit de verzamelingen van het genootschap staat in het teken van de watersnood. Tot zover het dossier.

In deze editie van Tijdschrift Zeeland is er ook aandacht voor de projectgroep Rederijkers Zeeland die de Zeeuwse toneelcultuur en dan vooral die van de rederijkers voor de vergetelheid behoedt. De website – inmiddels een belangrijke bron voor de rederijker cultuur- is begin dit jaar toegevoegd aan het wetenschapsplatform van het Zeeuws Genootschap.

En dan is er de lopende discussie over Zeeland en het Verdrag van Parijs in 1323. Professor Arjan van Dixhoorn van het University College Roosevelt in Middelburg ziet dat er vaak met een Hollandse bril naar de kwestie wordt gekeken. Hij noemt juist de verbindingen met het stroomgebied van de Schelde en het zuidelijke Noordzee-estuarium, reikend tot in het huidige noorden van Frankrijk, essentieel voor de geschiedenis van Zeeland. De grafelijkheid van Zeeland, concludeert hij, werd in 1323 werkelijkheid.

In de achttiende eeuw zag de Zeeuwse elite zich graag op doek vereeuwigd. De uit Deventer afkomstige portrettist Jan Palthe (1717-1769) was populair en mocht nogal wat hoogwaardigheidsbekleders in verf vangen. Kunsthistoricus Jim van der Meer Mohr portretteert de portrettist.

De boekrecensies tenslotte maken dit nummer compleet. Van de Koopman van Kanton tot een Habsburgse vesting aan de Schelde, de oogst van bijzondere boeken in Zeeland blijft rijk en waardevol.

We wensen u veel leesplezier!

Jan van Damme, hoofdredacteur

===================================

Afbeeldingen:
1. Voorblad: Kees van Damme (Foto Jeroen Jumelet).
2. Evacuatie met sloep, Wolphaartsdijk (Zuid-Beveland), februari 1953, foto Verschoore, ZB Beeldbank Zeeland, recordnr 40593.
3. GM2210, penning, diameter 60 mm, gewicht 70 gram, brons. Foto auteur.
4. Met zeepokken (Balanus crenatus Bruguière, 1789) overdekt theekopje, na het droogvallen teruggevonden in Kerkwerve. Foto Watersnoodmuseum.
5. Voorkant blazoen Sint-Annaland 1591.
6. Kaartje met de gebieden en plaatsten waarover in de Vrede van Parijs afspraken zijn gemaakt. Zeeland Bewesten Schelde werd samengevoegd met Zeeland Beoosten Schelde. Het werd een zelfstandige bestuurlijke eenheid, een graafschap binnen het Heilige Roomse Rijk. Daarnaast kwamen De Vier Ambachten, het land van Waas, het land van Aalst en het land van Geraardsbergen voorgoed onder Vlaams gezag. Tot slot werden geschillen tussen Henegouwen en Vlaanderen geregeld.
7. Jan Palthe, Zelfportret, tekening op papier in pen, potlood en inkt, 113 x 100 mm, gesigneerd. Collectie Rijksmuseum, inv.nr RP-T-1940-539.
8. Boekbesprekingen.

Het tijdschrift Zeeland verschijnt vier maal per jaar met artikelen over geschiedenis, cultuur, natuur en economie van de provincie, de mededelingen van bestuur en werkgroepen, besprekingen van publicaties over Zeeland en een agenda van culturele evenementen in de provincie. Een abonnement op het tijdschrift is onderdeel van het lidmaatschap van het Zeeuws Genootschap. Van elke editie wordt een artikel online beschikbaar gesteld aan niet-leden: klik hier voor het overzicht (2017-2019).

Wilt u op een artikel reageren?
Dat kan door een e-mail te zenden naar jjimvandamme@gmail.com.
Uw reactie wordt door de redactie van Zeeland behandeld, en in het blog gepubliceerd, zodat ook andere lezers ervan kennis kunnen nemen en/of reageren.

Oproep
Aan alle auteurs en fotografen die artikelen of foto’s hebben gepubliceerd die opgenomen zijn in Tijdschriftenbank Zeeland (http://www.tijdschriftenbankzeeland.nl ). Mocht u bezwaar maken tegen publicatie van uw artikelen of foto’s in Tijdschriftenbank Zeeland, dan kunt u dit kenbaar maken aan de ZB| Bibliotheek van Zeeland.

Artikelen (downloads voor niet-leden)

2023
Zeeland 2023-1: samenvatting van de inhoud

2022

Zeeland 2022-4: gratis artikel
Zeeland 2022-4: gratis schat
Zeeland 2022-4: samenvatting van de inhoud
Zeeland 2022-3: gratis artikel
Zeeland 2022-3: gratis schat
Zeeland 2022-3: samenvatting van de inhoud
Zeeland 2022-2: gratis artikel
Zeeland 2022-2: gratis schat
Zeeland 2022-2: samenvatting van de inhoud
Zeeland 2022-1: gratis artikel
Zeeland 2022-1: gratis schat
Zeeland 2022-1: samenvatting van de inhoud