Terug naar Rederijkers in Zeeland
Software
- Bij het transcriberen is het prettig om gelijktijdig goed zicht te hebben op de afbeelding en de tekst die je aan het uittikken bent. Er zijn verschillende manieren om beide op één scherm weer te geven:
- In Windows: klik met de rechterknop van de muis op de taakbalk en je kunt kiezen voor vensters naast elkaar weergeven of voor vensters gestapeld weergeven, waarna de vensters boven elkaar worden weergegeven. Dit werkt het prettigst als je maar 2 vensters geopend hebt en ze op de juiste plek hebt geschoven.
- Het programma Transcript biedt de mogelijkheid om beeld en tekst op te slaan en op te roepen als één file, zolang je eraan werkt. Op internet staat uitgebreid beschreven wat de mogelijkheden van het programma zijn. Transcript is gratis te downloaden via www.jacobboerema.nl/Transcript/Freeware.htm. Voor een klein bedrag heb je een versie met extra functies.
- Voor grote hoeveelheden manuscripten is het programma Transkribus in ontwikkeling. Dat is een programma dat zichzelf aanleert een bepaald handschrift te ontcijferen. Daarvoor moet de transcribent echter eerst een hoeveelheid van tussen de 25 en 75 getranscribeerde teksten invoeren volgens een bepaalde werkwijze. Niet eenvoudig, maar zeker voor archieven en bibliotheken de moeite waard. Via https://transkribus.eu/wiki/ vind je uitleg en links voor downloadmaterialen. De informatie wordt geleverd in drie talen: Engels, Duits en Fins. Het wordt gesubsidieerd door de Europese commissie.
Links
- Ben je autodidact en durf je een cursus paleografie aan, kijk dan eens op de genealogische site geneaknohownet. Hier vind je transcriptieteksten uit alle eeuwen van diverse soorten archivalia en de uitgewerkte transcripties zijn eveneens te downloaden, zodat je jezelf kunt controleren.Een andere goede manier om zelf je vaardigheid in het lezen van oude teksten te ontwikkelen, vind je op watstaatdaer.nl. Bas Jongenelen geeft op www.neerlandistiek.nl een beknopte samenvatting van de mogelijkheden. Het instapniveau is vrij eenvoudig en overzichtelijk.
- In de 17e eeuw zijn er grote verschillen in de schrijfwijze van de letters uit het alfabet. Als hulpmiddel kun je hier gratis in pdf het zeer handige boekje van Bogtman met voorbeelden uit 1600 downloaden. Zie ook de alfabetoverzichten in Transcriptieregels submenu Alfabet.
- Soms is het handig om oude woordenboeken te gebruiken om achter betekenissen of schrijfwijzen te komen. Probeer altijd zoveel mogelijk schrijfvarianten in te voeren. Zeer bruikbare informatie vind je in het Middelnederlands Woordenboek (MNW) en in het Woordenboek der Nederlandse Taal (WNT). Ze zijn te raadplegen via http://gtb.inl.nl/ .
- Over (de waarde van) geld en over munten in Zeeland kun je terecht bij rekenen of geld en waarden van geneaknowhow.net.
- Wil je meer weten over heiligen, ga dan eens te rade bij heiligen.net. Van de bekendste feestdagen bestaat ook een beknopt overzicht.
- Ook voor de tijdrekening is het de moeite waard om geneaknohownet te raadplegen. Een andere informatieve site is Kalenders en tijdrekening.
Boeken
- Werken met Zeeuwse bronnen. Tekst en uitleg bij het lezen van archiefstukken. Onder redactie van L.M. Hollestelle, A.P. de Klerk, H. Uil, A. van Waarden-Koets; Amsterdam 1998. Een praktijkboek met veel transcriptievoorbeelden uit allerlei sectoren van de samenleving van weleer.
- P.J. Horsman en J.P. Sigmond, Schriftspiegel; Oud-Nederlandse handschriften van de 13de tot in de 18de eeuw, Hilversum, 2022. Mooi vormgegeven boek in groot formaat. Met informatieve inleiding over boek- en schrijfletters, lettervormen, afkortingen en meer. 134 goed gefotografeerde archiefstukken, ook Zeeuwse, met de transcriptie ernaast.
Overig
Voor Latijnse woorden, die in Nederlandse teksten uit de 15e tot 18e eeuw voorkomen, zijn er gelukkig ook heel wat hulpmiddelen beschikbaar. Een paar voorbeelden:
