Terug naar Rederijkers in Zeeland

De Blauwe Acoleyen

Zinspreuk: In minnen groeyende [1563]
Patroonheilige: H. Anna, naamdag 26 juli
Vroegste bronvermelding: 1563
Laatst bekende bronvermelding: 1573 [1632]
Blazoen?

Geschiedenis

Handtekening van Job Gommersz. in 1578.

Voorbeeld van een sierletter uit het Copulaatboek.

De kamer van Nieuwerkerk was in elk geval tussen 1563 en 1573 actief, zo blijkt uit een bewaard gebleven handschrift, het zogenaamde Copulaatboek, met teksten van de Nieuwerkerkse secretaris Job Gommersz. (1543-1586). Deze was op 28 november 1563 lid geworden. In dit handschrift vinden we van zijn hand tekeningen, versierde letters, maar ook een kalender met wetenswaardigheden over zijn leven. Hij was de zoon van Gommar Bartelmeeuszoon en Mayken Pauwelsdochter en trouwde in 1580 in Den Briel met Neilken Simon Jansdochter.

1566
In 1566 speelde de kamer te Nieuwerkerk op zondag na St. Pauwels bekeering ‘een spel van sinne van meenigher mensche’ gemaakt door Job Gommersz. Prins van de kamer was op dat moment Jan Huygesz. Mol. De vijftien refreinen in het handschrift van de hand van Gommersz. bevatten felle aanvallen op ketters.

1616
De raad van Zierikzee verbood in 1616 het spelen in haar jurisdictie, de zogenaamde vierbannen waartoe ook Nieuwerkerk behoorde.

1632
Op 8 februari 1632 besloot de Zierikzese raad de drie gemeten grond uit het bezit van ‘De blauwe acoleyen’ ten goede te laten komen aan de armen van Nieuwerkerk. De reden was dat de kamer inmiddels had opgehouden te bestaan.

Bronnen

Publicaties / Transcripties: de volgende transcripties zijn niet gepubliceerd en in beheer bij de leiding van de Projectgroep rederijkersonderzoek Zeeland:

• Job Gommersz., Een Spel van unser Lyeuer vrouwen hemelvaert. Diplomatische editie van het handschrift Gommersz – Koninklijke Bibliotheek Den Haag, hs 132 F – fol. 11v t/m fol. 53v. Bezorgd door Thijs Weststrate, Oldenzaal 2018.
• Job Gommersz., Een Spel van Menich Mense. Diplomatische editie van het handschrift Gommersz – Koninklijke Bibliotheek Den Haag, hs 132 F – fol. 54r – 78v. Bezorgd door Thijs Weststrate, Oldenzaal 2018.
• Job Gommersz., Refereynen. Diplomatische editie van het handschrift Gommersz – Koninklijke Bibliotheek Den Haag, hs 132 F, fol. 79r – 95v. Bezorgd door Thijs Weststrate, Oldenzaal 2018.

Bibliografie / Literatuur:

• Brandenburg, J.A., ‘Job Gommersz als vereerder van de heilige moeder Anna’, Kroniek van het land van de zeemeermin, 5 (1980), 45-71.
• Hummelen, W.M.H., Repertorium van het rederijkersdrama 1500-ca.1620. Assen 1968 (Herziene editie 2003).
• Meertens, P.J., ‘Job Gommersz, een Zeeuws rederijker uit het midden van de zestiende eeuw’, Tijdschrift voor taal en letteren, (1926), 245-284.
• P.J. Meertens, Letterkundig leven in Zeeland in de zestiende en de eerste helft der zeventiende eeuw. Amsterdam 1943.
• Oosterzee, H.C.M. van, ‘Naschrift’, Zeeuwsche volks-almanak, (1844), 20-23.
• Vos, P.D. de, ‘Rederijkerskamers op Schouwen en Duiveland’, Zierikzeesche Nieuwsbode, (19 oktober 1923).
• Wiersum, E., ‘Een Zeeuwsche kalender uit de 16de eeuw’, Archief Zeeland, (1908), 47-63.

Archivalia:
Koninklijke Bibliotheek (KB), Den Haag: 132 F 7, Job Gommers, Toneelspelen en refereinen, 1564-1573, 97 folia:

• f. 1r Klucht van de bedrogen minnaars (25 januari 1565);
• f. 11v Spel van onser lyever vrouwen hemelvaert (1566);
• f. 54r Spel van zinnen en menigh mensche (1565);
• f. 79r Refereinen (1564-1573).

Zeeuws Archief (ZA), Toegang 59, inv.nr. 8, Heerlijkheid Bruinisse 8, [Copulaatboek XI]. Wetten, keuren, voorboden en ordonnantiën, 1400-1660. Dit deel is geschreven door Job Gommersz. als secretaris van Nieuwerkerk.

Varia:

^{Repertorium rederijkerskamers DBNL:
Nieuwerkerk, De Blauwe Acoleyen: BEKIJK BRONNEN}

Terug naar Rederijkers in Zeeland

^{Laatst bijgewerkt 13 februari 2025.}