Terug naar Rederijkers in Zeeland

Rederijkers in Axel 1479 1586

• Het Sacrament
• Sint-Ontcommere

Downloads

• Rederijkers Axel 1446-1586, versie 5 november 2020.

Vermeldingen

Opvoering in Dendermonde 1446
xiij in maerte speelden de ghesellen van mijnen heere van Axele t spel voer schepenen huus, hemlieden ghegheven in hoeschede ij s. gr.¹

Regelmatig zijn er vermeldingen van rederijkers in een algemene omschrijving in plaats van met de naam van de rederijkerskamer. De eerste vermelding dateert van 1479, de laatste van 1586.

Vroegste: Biervliet Pasen 1479:
Jt[em] ghesconcken den spelers en[de] abbatementers vander re
toryke van axele die hier huut minne[n] en[de] ghenouchte[n] qua
men spelen Jnde paeschedaghe[n] vier kanne[n] wyns ten
acht grote den stoop ghehaelt te michiels comt vier s.g.²

Laatste: Axel 1586
Jtem ghep[rese]nteert ter zeluer processie tgulde
van[den] Retorycke vij s. viij g.³

<sup>1. ARA Brussel – RK 38014: Stadsrekening Dendermonde 1446-1447. Bron: Alph. de Vlaminck, ‘Les anciennes chambres de rhétorique de Termonde’, Gedenkschriften van de Oudheidkundige kring der stad en des voormaligen lands van Dendermonde, 8 (1900), 80, noot 4.
2. ARA Brussel RK 32117, Stadsrekening Biervliet 1478-1479, niet gefolieerd, rubriek: huutgheuen van scincwynen.
3. ARA Brussel – RK 42329: Rekening Axelambacht 1585-1586, 19r.</sup>

Sint-Ontcommere

Zinspreuk: God ontcommer elcx herte
Patroonheilige: Sint-Ontcommer, feestdag 20 juli
Vroegste bronvermelding: 1504 ghezellen van Retorycke van Sint Ontcommere ⁴
Laatst bekende bronvermelding: 1572 ⁵
Blazoen: Sint-Ontcommere / De vier Melkteelen (1539)

Geschiedenis:

In de oudste stadsrekening van Axel van 1492-1493 is sprake van ‘batementers ende andre spelieden’ die met Pasen en in de processie ‘spelden en ghenouchte maecten’. In 1496 namen ‘den prince, deken ende ’t ghemeene gheselscip van der Retorycke’ van Axel deel aan de wedstrijd in Antwerpen. Hetzelfde jaar speelde de kamer op OLV-Lichtmis, op de zondag voor vastenavond (met de kamer van Hulst en de Ezelpaus) en met Pasen. In de stadsrekeningen van 1504 is voor het eerst sprake van de ‘ghezellen van der Retorycke van Sint Omcommere’ (het jaar ervoor werd de kamer al vergoed voor een optreden op de feestdag van deze heilige). De kamer nam deel aan de wedstrijd in Brugge in 1517 en aan de wedstrijd in Gent in 1539. Een laatste vermelding dateert van 1556.

Bronnen

Publicaties:
Bibliografie/Literatuur:
Archivalia:
Varia:

^{Repertorium rederijkerskamers DBNL:
Sint-Ontcommere: BEKIJK BRONNEN OF GESCHIEDENIS.}

<sup>4. Axel 603 – J 126b Boek der Stadsrekeningen 1502-1512; 06 1504-1505, f. 24r.
5. ARA Brussel – RK 42326: Rekening Axelambacht 1571-1572, f. 25r.</sup>

Het Sacrament

Zinspreuk: ?
Patroonheilige: H. Sacrament
Vroegste bronvermelding: 1503-1504⁶
Laatst bekende bronvermelding: 1517-1518⁷

<sup>6. SA Axel 603 J 126b Stadsrekeningen 1502 1512; 02 1503 1504, 23r.
7. SA Axel 604 J 127 Stadsrekeningen 1513-1529; 05 1517-1518. 25r.</sup>

Geschiedenis:
In de stadsrekeningen van 1503-1504 is sprake van de ‘ghezellen van der Retorycke van der Sacramente’. Het jaar erop is sprake van ‘den ghezellen van Sacramentsgulde’. Verdere gegevens zijn niet bekend. Waarschijnlijk gaat het om een sacramentsbroederschap, die net zoals in vele andere plaatsen in Vlaanderen, in de processie figuren toonde en spelen opvoerde, en niet om een volwaardige rederijkerskamer.

Bronnen

Publicaties:
Bibliografie/Literatuur:
Archivalia:
Varia:

^{Repertorium rederijkerskamers DBNL:
Het Sacrament: BEKIJK BRONNEN OF GESCHIEDENIS.}

Laatst bewerkt 5 november 2020.

terug naar Rederijkers in Zeeland