De berg van Troje in Borssele: nieuw onderzoek en herinrichting van het terrein

15 juni 2016

Foto: Jetty Caron

De berg van Troje in Borssele: nieuw onderzoek en herinrichting van het terrein

Dinsdag 10 mei werd de naam van het nieuwe wandelpad over het terrein van de berg van Troje in het bijzijn van een groot gezelschap onthuld door Huibert Simons van de stichting Het Zeeuwse Landschap en Aagje Feldbrugge van het Zeeuws Genootschap. De openingshandeling bestond uit het verwijderen van twee Borsselse vlaggetjes van het naambordje ‘de Ommeloop’.

Dit jaar, 2016, bestaat het dorp Borssele 400 jaar. Daarvoor richtten een aantal betrokken burgers samen met het in het dorp gevestigde Buro Ruimte & Groen vorig jaar de werkgroep ‘B400’ op om dit lustrum op gepaste wijze te vieren. Een van de wensen was om de Berg van Troje, de ‘vliedberg’ met voorterrein die direct aan het dorp grenst, toegankelijk te maken voor dorpsbewoners en bezoekers.
Dit complex is veel ouder dan het huidige dorp. Het was geen vliedberg in de letterlijke betekenis van het woord, maar een kasteelberg: het ‘stamslot’ van de familie van Borssele, een zeer invloedrijke familie in de late middeleeuwen. In 1930 schonk de toenmalige eigenaar, burgemeester Richel van Borssele, de berg aan het Zeeuws Genootschap. De stichting Het Zeeuwse Landschap beheert het gebied sinds 1988 middels een erfpachtovereenkomst voor 99 jaar.

Foto: Jetty Caron

Het Genootschap stond welwillend tegenover de wens van het dorp, maar de berg en omliggend terrein zijn Nationaal Monument, dus iedere verandering of toevoeging moest goed onderbouwd worden. De gemeente Borsele steunde het project van harte en onder begeleiding van Karel-Jan Kerckhaert, archeoloog van het Oosterschelderegio Archeologisch Samenwerkingsverband (OAS), werd aan archeologisch bureau RAAP de opdracht verstrekt om weerstandsmetingen te laten plaatsvinden om op niet-destructieve wijze te ervaren wat er nog aan stenen resten in de ondergrond waar te nemen zijn. Dit onderzoek vond plaats in juni 2015.

In gezamenlijk overleg werden door Buro Ruimte & Groen daarop enkele inrichtingsschetsen uitgewerkt. Deze werden voorgelegd aan de RCE (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) in Amersfoort en de stichting Het Zeeuwse Landschap. Uiteindelijk is besloten tot een gefaseerde uitvoering van het ontwerp.
Fase 1 werd in werking gezet met de aanleg van een met schelp bedekt wandelpad langs de buitenrand van het terrein. Prof. dr. em. P. Henderikx stuitte bij zijn onderzoek naar de geschiedenis van de berg van Troje onder meer op de aanduiding ‘den boemgaerd ende den ommeloep’. Dit inspireerde de werkgroep B400 tot de naamkeuze van het pad.
Een gemaaid graspad leidt naar de voorburg. Op dit, nu niet als voorburcht te herkennen, hobbelige terreintje komen in de loop van dit jaar, op de plaats waar daadwerkelijk muurwerk in de ondergrond is aangetroffen, enkele holle elementen van COR-TEN-staal te liggen, met hier en daar een houten bekledig die als zitting kan dienen. Een iets verhoogd plankier zal de plaats van de oorspronkelijke brug naar de berg markeren, de trap wordt gesuggereerd door enkele COR-TEN-stalen treden. Boven op de berg komt een plaat, ter grootte van de plattegrond van aangetroffen muurresten van de kasteeltoren (denk hierbij aan de houten kasteeltoren bij kasteel Westhove, Domburg, maar dan in steen) waarop een vaandel word geplaatst ter bekroning van de berg.
Fase 2 kan betekenen dat de trap doorgetrokken wordt tot bovenaan en de plaatsing van enkele COR-TEN-stalen ‘bankelementen’ op de plaats van de muurresten van de voormalige kasteeltoren.

Zoals gezegd: het project is in ontwikkeling. Maar ga vooral kijken in Borssele! Voor het eerst sinds de Middeleeuwen(?) is dit gebied officieel toegankelijk.
N.b. Het binnenterrein is alleen voor wandelende mensen: er lopen schapen, honden kunnen ziektes overbrengen.

Foto: Jetty Caron