Gezocht: Paardenmessnijders van de 20-ste en begin 21-ste eeuw

15 augustus 2024

Zeeuws Erfgoed, daar valt het Paardenmes onder, met zijn prachtig ambachtelijk bewerkte en met de hand gemaakte heft. In heel Zeeland maakte het Paardenmes onderdeel uit van de boerendracht voor de man. Het werd gedragen in een langwerpige zak op de zijnaad van de broek. Het Paardenmes was behalve een gebruiksvoorwerp ook voor de veiligheid bijvoorbeeld wanneer bij een stalbrand de leidsels of touwen van de paarden doorgesneden moesten worden. Het Paardenmes zag er bovendien ook nog eens zeer fraai uit. Het Paardenmes wordt ook vandaag de dag nog steeds erg gewaardeerd. Niet alleen door de Zeeuwen zelf, maar ook door liefhebbers van elders. De vraag ernaar blijft groot en er zijn gelukkig nog steeds mensen die ze met veel liefde en passie maken.

De heftensnijders uit de 19de eeuw zijn in kaart gebracht door Frans Dingemanse en staan in zijn boek Zeeuwse Wondertjes : vormgeving van Zeeuwse heften. Het Paardenmes is te definiëren aan de hand van zijn ontwikkeling door de eeuwen heen en de heften uit de 19de eeuw zijn altijd zeer verfijnd en diep uitgesneden, de heften zijn ovaal en conisch van vorm en hebben op de achterzijden van het heft, onder de paarden, een opengewerkt kooitje met daarin een houten balletje, het zogenaamde zieltje.

De 20ste eeuw kende ook veel paardenmessnijders, waaronder mijn vader, Willem Jacobs uit Middelburg. Zijn passie voor dit ambacht heeft hij aan mij doorgegeven. Hierdoor kwam ik op het idee om, in navolging van Frans, ook de snijders van de 20ste en begin 21ste eeuw in kaart te brengen in de vorm van een fotoboek.

Elke Paardenmessnijder en -snijdster heeft eigen stijlkenmerken en manieren van snijden. Daardoor is een heft te herleiden tot zijn maker of maakster. Om een ‘onbekend’ Paardenmes te kunnen koppelen aan een specifieke snijder is het noodzakelijk te inventariseren welke maker, welke messen heeft gesneden en wat zo kenmerkend is voor deze snijder. Dat wil ik bereiken met dit naslagwerk

In het fotoboek komen foto’s van de Paardenmesheften, een kort verhaal over de makers en een omschrijving van de kenmerken van het door hen gemaakte Paardenmessnijwerk.
Hierdoor kunnen we in de toekomst eerder nog onbekende Paardenmessen op naam brengen. Dit is van grote waarde voor het behoud van het Zeeuws erfgoed. Daarom ben ik op zoek naar de mannen en vrouwen die het prachtige, oude Zeeuwse ambacht van Paardenmessnijder uitoefenen of uitoefenden.
Elke snijder, of familie van een (overleden) snijder kan contact met mij opnemen. Het maakt niet uit of deze 1 of 300 heften heeft gemaakt. Elk Paardenmes is het benoemen waard!

Bent u zelf, of kent(de) u iemand die Paardenmessen maakt of gemaakt heeft, wilt u een bijdrage leveren aan het behoud van ons Zeeuwse erfgoed en in het boek worden opgenomen, neem dan
Contact op met mij, Janneke Jacobs, email: atelierdeappel@zeelandnet.nl
Vermeld in de mail duidelijk u naam en telefoonnummer zodat ik contact met u kan opnemen.
www.zeeuwspaardenmes.nl