Boekwinkeltje: Muntvondsten in Domburg en Westenschouwen

15 september 2022

Elke maand belichten we één van de vele uitgaven van het KZGW die nog steeds te koop zijn. Deze maand: het schitterende boek Sceattas and Merovingian Deniers from Domburg and Westenschouwen. De prijs is 25,45 euro. NB: Leden van het KZGW krijgen 10 procent korting. De verzendkosten zijn 6,75 euro (binnen Nederland). Een van de auteurs, C.J.F. (Kees) Klaassen, was tot zijn overlijden in 2000 conservator Munten en Penningen van het Genootschap.

Klik hier om het te kopen.

Een sceatta (spreek uit: sjatta) is een klein zilveren muntje met een doorsnede van ongeveer 12 millimeter en een opmerkelijk hoog reliëf dat van het jaar 670 tot rond 800 in gebruik was voor de handel rond de Noordzee, vooral tussen de Angelsaksische koninkrijken, Groot-Friesland en Denemarken. Het munttype paste in de Europa-wijde transitie van gouden munten naar kleine zilveren exemplaren.

Hoe de gebruikers de munten aanduidden, is niet bekend. Mogelijk zal dat plaatselijk verschillend zijn geweest. Tegenwoordig wordt onderscheid gemaakt tussen de munten in gebruik rond de Noordzee en in de Franse en Duitse gebieden onder heerschappij van de Merovingische vorsten op basis van hun uiterlijk; de sceatta is dikker en heeft een ander soort tekening dan de Merovingische deniers.

Het woord sceatta (Engels: sceat, meervoud sceattas) is etymologisch afkomstig uit het Proto-Westgermaanse skat (schat, geld, weelde), terwijl de naam voor de Merovingische tegenhanger denier afgeleid is van denarius, de Romeinse zilveren munteenheid. Er zijn meerdere soorten sceatta’s bekend, waarbij elke soort in de literatuur door een serieletter en waar nodig een typeaanduiding wordt aangeduid. Aan de hand van te onderscheiden kenmerken kan een analyse worden gemaakt van de schatvondsten in de Engelse, Nederlandse en Deense gebieden. Wanneer duidelijk is wanneer de schat begraven is – door de locatie, geschiedkundige gebeurtenissen of andere voorwerpen in de vondst – wordt ook duidelijk welke types sceatta’s er toen op die plaats in omloop waren. Met behulp van deze steeds beter toegankelijke gegevens kunnen uitspraken worden gedaan over datering en vermoedelijke productielocatie.

>> Lees verder