Terug naar Rederijkers in Zeeland

[Naam onbekend] 

Zinspreuk: ?
Patroonheilige: ?
Vroegste bronvermelding: 31 augustus 1615
Laatst bekende bronvermelding: 31 augustus 1615
Blazoen: ?

Geschiedenis

‘Ingebracht door Wilhelmus Jacobi, dat enige kamerspeelders voorgenomen hebben een batementspel te spelen op de dag des Heeren, vraagt de classe wat hij tot verhoidinge daarvan zou mogen doen? De classis vindt goed dat men uit deze classe enigen zal zenden aan de baljuw van Dreischor, om te verzoeken dat hij met zijn autoriteit zulks verbiede, of anders genoodzaakt zal zijn beklag te doen bij de Staten van Zeeland’ [Classis Schouwen-Duiveland, 31 augustus 1615]. De classis besluit de Staten te verzoeken de kamerspelen af te schaffen.

Bron: DBNL

Had Dreischor een rederijkerskamer?
De hierboven vermelde tekst uit het DNBL-repertorium van rederijkerskamers maakt gebruik van het verslag van de classicale vergadering van 31 augustus 1615, waarbij een bezwaar tegen batementen en kamerspelen wordt ingebracht door Wilhelmus Jacobi. Het zou daarbij gaan om een bezwaar tegen spelen in Dreischor. In het originele verslag wordt echter niet letterlijk gesproken over Dreischor, maar over (de baljuw) ’van den plaetse’, zonder dat duidelijk is op welke plaats dit betrekking heeft. De vraag is of het hier wel om Dreischor gaat.

Onderstaande afbeeldingen tonen de titel van de classicale vergadering en het gedeelte waarin de ingebrachte klacht staat beschreven, met de vermelding ’van den plaetse’ in r7 (zie vindplaats onder bronnen/archivalia):

P.J. Meertens schrijft in Letterkundig leven in Zeeland in de 16e en 17e eeuw over dezelfde vergadering en vermeldt eveneens dat het daar om Dreischor gaat:

In de classicale vergadering van 31 Augustus 1615 deelde de predikant van Dreischor, Wilhelmus Jacobi, mee dat enige kamerspelers op de dag des Heren in zijn gemeente een battementspel zouden opvoeren. De classis besloot om de baljuw van Dreischor hierop attent te maken. Men zou zo zeggen dat de predikant dat zelf ook wel had kunnen doen. Het is niet zeker, dat deze kamerspelers rederijkers waren; het kunnen ook rondreizende toneelspelers zijn geweest.[1]

Meertens voegt echter toe dat Wilhelmus Jacobi predikant van Dreischor was. Uit de naamlijst van predikanten in Zeeland in het Zeeuws Archief blijkt dat dat inderdaad het geval was.[2] Wilhelmus Jacobi was daar predikant van 1608 tot 1631.

Omdat deze predikant in Dreischor stond en de kwestie over de spelen zich afspeelde in zijn dorp, is het wel zeer waarschijnlijk dat de omschrijving ”van den plaetse” op Dreischor betrekking heeft .

Dan blijft over de vraag of dit ook betekent Dreischor een rederijkerskamer had. Meertens houdt daarover een slag om de arm omdat volgens hem de batementen en kamerspelen ook door rondreizende spelers kunnen worden gehouden. Dat was in de 17e eeuw echter niet meer het geval.  Opvallend is bovendien dat in de tekst van de classicale vergadering wordt gesproken over kamerspelen, wat de aanwezigheid van een kamer in Dreischor zeer aannemelijk maakt. Maar zeker is het niet.

Helaas is dit verslag van de classis tot op heden de enige bron over batementen en kamerspelen in Dreischor, dus nader onderzoek zal nodig zijn om meer zekerheid te verkrijgen over de aanwezigheid van een rederijkerskamer in Dreischor. Misschien dat gerechtelijke of kerkelijke archieven of andersoortige documenten op Schouwen-Duiveland opheldering kunnen verschaffen.

[1] De tekst van Meertens is hier in de DBNL te vinden, op pagina 118.

[2] De gegevens van Wilhelmus Jacobi zijn vermeld in W.M.C. Regt, Naamlijst der Predikanten van Zeeland, 1565-1938 in het Zeeuws Archief. Zie deze link.

Bronnen

Archivalia:

Zeeuws Archief: Toegang 5424.1, Acta classis Schouwen-Duiveland, Nederlandse Hervormde Kerk 1587-1949, deel 1: classis Zierikzee 1607-1634:
31 augustus 1615, p. 148-d (scan 80): zie de tekst bij ‘Geschiedenis’.

Varia
^{Repertorium rederijkerskamers DBNL:
Dreischor, naam onbekend: bekijk BRONNEN}

Terug naar Rederijkers in Zeeland

^{Laatst bewerkt: 22-03-2025.}